اجتماعی

تفخیم حروف استعلاء

قبلاً گفته شد که استعلاء و استفال از صفات اصلی حروف هستند.

حروف هفت گانه مستعلیه (ص – ض – ط – ظ – خ – غ – ق) ، همگی دارای تفخیم هستند. و در مقابل ، باقی حروف مُستفِلَه، حالت ترقیق دارند. البته دو حروف «ل – ر» حکم ویژه دارند که در ادامه توضیح داده خواهد شد.

استعلاء به مفهوم درشتی و پرحجمی نیست بلکه «موجب درشتی و پرحجمی است».

استعلاء موجب تفخیم است ؛ ولی عکس آن صادق نیست.

زیرا حروف «ل،ر،الف مدی» نیز تحت شرایطی تفخیم می شوند در حالی که استعلاء ندارند.

در ضمن تفخیم حروف استعلاء در همه شرایط ثابت نیست بلکه در حالات مختلف ، کم و زیاد می شود.

مراتب تفخیم حروف استعلاء

به ترتیب از حداکثر به حداقل:

1- پایه الف مدی                مانند            اَلظّاهِرُ – قالَ

2- مفتوح                           مانند            ظَهَرَ – قَتَلَ

3- مضموم                         مانند            ظُلُماتٍ – تُوعَظُونَ – قُتِلَ – یَقُولُ

4- ساکن                            مانند            یُظهِرُ - یَقبَلُ

5- مکسور                     مانند            ظِلالُها – عَظیمٌ – قِتالٍ – قیلَ لَهُم

تفخیم حروف استعلاء در مرحله 5 حذف نمی گردد بلکه به حداقل می رسد.

منبع:

حلیه القرآن

نوشته سید محسن موسوی بلده